Undescended testicle က်ားအစိ ေအာက္မက်ျခင္း
ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္
-
9/29/2013 08:26:00 PM
မဂၤလာပါဆရာ။ ေနာက္တစ္ခုေမးစရာေလရွိလို႔ပါရွင့္။ ကြ်န္မရဲ့သားေလးက အခုသုံးနွစ္ေက်ာ္ပါရွင့္။ သူကေမြးကတ့ဲက ဥႏွစ္လုံးမွာ တလုံးက ေမြးကတည္းက မပါတာပါရွင့္။ အဲဒါဘယ္လိုလုပ္ရင္ ေကာင္းမလည္းဆိုတာေလကိုလည္း အၾကံေပးပါရွင့္။
Testes က်ားအစိ ေအာက္မက်တာကို ေဆးစာနဲ႔ Cryptorchidism လို႔လဲေခၚတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ က်ား-အစိေခၚတဲ့ (တက္စ္တိစ္) ႏွစ္လံုးက သူရွိရမဲ့ Scrotum ကပ္ပယ္အိတ္ တဖက္စီထဲအထိ က်ဆင္း မလာတာဟာ ေန႔ေစ့လေစ့ ေမြးလာသူေတြထဲက ၄% နဲ႔ ေစာေမြးတဲ့ ကေလးေတြထဲက ၃ဝ% မွာျဖစ္တယ္။ သေႏၶသား ဘဝတံုးက ဗုိက္ထဲမွာ စျဖစ္တာကေန ကိုယ္ဝန္ ၉ ျပည့္ရင္ ေအာင္ဆင္း လာရမွယ္။ ေမြးကာစမွာ ေတြ႔ရေပမဲ့ တဝက္ေလာက္က မခြဲရဘဲ ၆ လသားမွာ ဆင္းတာတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမွာ Retractile testes တက္လိုက္-က်လိုက္ေနတာလဲ ျဖစ္တယ္။
အစိက သူ႔ေနရာမွာ မရွိေပမဲ့ ကေလးမွာ ဘာမွခံစားရတာ မရွိပါ။ တႏွစ္သားမွာ ဒီလိုျဖစ္တာ ရွိေန-မေန သိဘို႔လိုတယ္။ လူပ်ိဳေပါက္မွာ သူ႔ေနရာသူ ေရာက္ေနရင္ေတာ့ ခြဲစိတ္ကုသစရာ မလိုပါ။ တဖက္တည္းျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ တကယ္ဘဲ သူ႔ေနရာအထိ က်မေနရင္ ေစာေစာခြဲစိတ္ကုသတာ ပိုေကာင္းတယ္။ ကေလးမရႏိုင္တာနဲ႔ ကင္ဆာျဖစ္ႏႈန္း ပိုမ်ားတယ္။
ခြဲစိတ္တာကို Orchiopexy နည္းလို႔ေခၚတယ္။ ခြဲစိတ္တဲ့အခါမွာလဲ အစိမေတြ႔ရတာ ရွိတတ္တယ္။ Vanished or Absent testis လို႔ေခၚတယ္။ သူ႔ေနရာသူမရွိတဲ့အတြက္ -
- Reduced fertility အစိဖြံျဖိဳးမႈကို ထိခိုက္မယ္၊
- Infertility သုက္ပိုးထုတ္တာကို ထိခိုက္လို႔ ကေလးမရျဖစ္မယ္၊
- Psychological problems စိတ္ကိုသက္ေရာက္မယ္၊
- Testicular germ cell tumors ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ သူမ်ားထက္မ်ားမယ္၊
- Inguinal Hernia အူက်ေရာဂါျဖစ္မယ္။
- Testicular torsion အေၾကာလိမ္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
တဖက္တည္း မက်သူေတြက ကေလးမရတာ အျဖစ္နည္းတယ္။ Testicular Cancer ကင္ဆာျဖစ္ဘို႔ အခြင္အလမ္း ပိုမ်ားတယ္ဆိုလို႔ ေၾကာက္စိတ္ သိပ္မဝင္ေစခ်င္ပါ။ ၁ဝဝဝ ကေန ၂၅ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ားအစိ ပံုမွန္သမားေတြကေတာ့ ၁ သိန္းမွာ ၁ ေယာက္ျဖစ္တယ္။
မခြဲစိတ္ခင္ တခါတေလ B-HCG or testosterone ေဟာ္မုန္းေဆးထိုး ေပးတယ္။ သုေတသနတခ်ိဳ႕အရ GnRH ေဟာ္မုန္းက ပိုထိေရာက္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကားမွာ hCG IM ေဟာ္မုန္းကိုသာ သံုးတယ္။ 1,500 to 2,500 Unit ကို တပတ္မွာ ၂ ၾကိမ္၊ စုစုေပါင္း ၄ ပတ္ ထိုးေပးတယ္။ ၅ ပတ္အတြင္းမွာ ၁ဝ ခါ ထိုးတာ မ်ားတယ္။ ေဆးတန္ခိုးနဲ႔ ေဘးထြက္ အက်ိဳးလဲရႏိုင္တယ္။ ပန္းတံပိုၾကီးမယ္၊ အစိပိုၾကီးမယ္။ ဆီးစပ္ေမႊးေပါက္မယ္။ စိတ္က ၾကမ္းတမ္းမယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေကာင္းလာပါမယ္။
အစိက ကပ္ပယ္အိတ္မွာ ရွာမေတြ႔ရင္ -
- Path of descent သူ႔လာရာလမ္း တေနရာရာမွာ ရွိႏိုင္တယ္။ ဗိုက္ထဲ ဗိုက္ဖံုးအလႊာေနာက္မွာ ေက်ာက္ကပ္ ေအာက္နားကေန ေအာက္ဘက္ ေပါင္ျခံဆီ ဆင္းလာရာလမ္းမွာ ရွိေနမယ္၊
- Inguinal canal (အင္ဂြိဳင္နယ္-ကင္နယ္လ္) ေခၚတဲ့ ေပါင္ျခံကေနရာ ၇ဝ-၉ဝ%၊
- Ectopic သူ႔လမ္းမွာ မဟုတ္ဘဲ တျခားတေနရာရာ ဥပမာ အေရျပားေအာက္၊ ေပါင္၊ စတဲ့ေနရာ၊
- Undeveloped ဖြံ႔ထြားမႈ မမွန္ျဖစ္ေနမယ္၊
- Vanished လံုးဝမရွိတာျဖစ္မယ္။
- ၃ ပံု ၂ ပံုက တဖက္တည္းမွာျဖစ္တယ္။
Orchiopexy ခြဲစိတ္နည္းလုပ္ရင္ သတိထားစရာေတြ ရွိတယ္။ Testicular atrophy အစိေသးတာ ျဖစ္မွာ သတိထားရတယ္။ ခြဲစိတ္တဲ့အခါမွာ တကယ္လို႔ အစိသြားေသြးေၾကာေတြက နည္းေနတာ၊ ဆန္႔မရတာျဖစ္ေနရင္ ခက္မယ္။ တကယ္လို႔ အစိက ဗိုက္ထဲမွာသာ ရွိေနေသးရင္ အဆင့္နဲ႔ခြဲရမယ္။ အရင္ဆံုး ေနရာရွာျပီး ေသြးေၾကာစနစ္ျပဳျပင္ေပးရမယ္။
ေမြးလာေတာ့ အစိေနရာမက်တဲ့ ေယာက္်ားေလးေတြဟာ ၾကီးလာတဲ့အခါ Gender-disordered, Effeminate, Prehomosexual လိင္ပိုင္းျပႆနာေတြ မျဖစ္ၾကပါ။ Low self-esteem စိတ္ပိုင္းသက္ေရာက္မႈမျဖစ္ေအာင္ မိသားစု နဲ႔ အသိုင္းအဝိုင္ကေန ပံ့ပိုေပးရမယ္။ ကုသမႈကို စနစ္တက်ခံယူရင္ အားလံုးေကာင္းသြားမယ္ဆိုတာ သိထားရမယ္။ Infertility ကေလးမရတတ္တာကိုေတာ့ သတိထားရမယ္။ ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ျပီးေနာက္လဲ ရွိေနႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားဦးေရရဲ႕ ၆% မွာ ကေလးမရႏိုင္ေသးတာျဖစ္ေပမဲ့ အစိတဖက္မက်သူေတြထဲမွာ ၁ဝ% ရွိတယ္။ ႏွစ္ဖက္လံုး မက်လို႔ ခြဲစိတ္ရသူေတြမွာ သာမန္လူေတြထက္ ၆ ဆပိုတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၉-၈-၂ဝ၁၂
Dr. Tint Swe
