ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ၁၄ မုိင္ေက်ာ္ကြာေဝးေသာ သီလဝါ အထူး စီးပြားေရး ဇုန္အလြန္တြင္ ဓနိမိုး၊ ထရံကာ ေျမစိုက္တဲအခ်ိဳ႕တြင္ ကားပစၥည္း အေဟာင္းအခ်ိဳ႕ကုိ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္။ ကားစုတ္ကားေဟာင္း အခ်ိဳ႕ကိုလည္း ျပင္ပတြင္ ပုိင္ရွင္မဲ့ေတြ႕ရသည္။ စက္ဆီးေၾကးမ်ား ေပက်န္ေနသည့္ လူအခ်ိဳ႕က ဧၿပီလ ေႏြေနပူေအာက္တြင္ ကားအေဟာင္းမ်ား အတြင္းမွ ပစၥည္းမ်ားကို ျဖဳတ္ယူေနၾကသည္။
ယင္းေနရာကား ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ယာဥ္အုိယာဥ္ေဟာင္းမ်ား အပ္ႏွံရာေနရာျဖစ္သည့္ သီလဝါသေဘၤာဖ်က္စက္႐ံု (သို႔မဟုတ္) ကားအရည္က်ိဳသည့္ စက္႐ံုျဖစ္သည္။ ၿခံဝင္းက်ယ္ႀကီးအတြင္းတြင္မူ အစီးေရေသာင္းႏွင့္ခ်ီရွိသည့္ ကားအေဟာင္းႀကီးမ်ား အစုလိုက္အၿပံဳလုိက္ အနားယူေနၾကသည္။
အစိုးရသစ္လက္ထက္ ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာ ၁၉ ရက္၌ စတင္ေသာ ကားတင္သြင္းမႈဆုိင္ရာ မူဝါဒအေျပာင္းအလဲတြင္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးမွ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အသံုးခ်ခံလာသည့္ ကားမ်ား၏ နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်ိန္ကုိ အထက္ပါစက္႐ံုက ေဆာင္ရြက္ေပးေနျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ ကားတစ္စီး၏နိဂံုးမွာ ထိုကားအရည္က်ိဳစက္႐ံုတြင္ အဆံုးသတ္သည္ဟု ေယဘုယ်ထင္ျမင္ၾကေသာ္လည္း ထုိအျမင္မွာ အျပည့္အဝမမွန္ေပ။
ယာဥ္တစ္စီးလံုးကုိ သံရည္က်ိဳရန္ လာေရာက္အပ္ႏွံေသာ္လည္း အသံုးဝင္ႏုိင္ေသးသည့္ က်န္ကားပစၥည္းမ်ားက ကားသခ်ႋဳင္းသို႔ မဝင္ေရာက္မီ မိနစ္ပုိင္းအလုိတြင္ ေစ်းကြက္တြင္းသို႔ ျပန္လည္စီးဆင္းေစရန္ ယင္းေနရာတြင္ ေစ်းကြက္တစ္ခု ေပၚေပါက္ေနသည္ကုိေတာ့ အမ်ားစုက ယေန႔အထိ သတိမျပဳမိၾကေသးေပ။
ကမၻာေပၚတြင္ ဂ်ပန္တစ္ပတ္ရစ္ကား အသံုးျပဳမႈအမ်ားဆံုး ထိပ္ဆံုးသံုးႏုိင္ငံစာရင္း၌ ပါဝင္လာသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ သက္တမ္းလြန္ တစ္ပတ္ရစ္ ကားပစၥည္းအေဟာင္းမ်ားကိုလည္း အသံုးျပဳေနရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ကားပစၥည္းအေဟာင္းေရာင္းဝယ္သူမ်ားက ေျပာသည္။
‘‘သံုးလို႔ရႏုိင္တာေတြကို ကားအပ္မယ့္ပုိင္ရွင္နဲ႔ညႇိၿပီး ေစ်းစကားေျပာၿပီး အကုန္ျဖဳတ္တယ္’’ဟု သီလဝါကားသခ်ႋဳင္းအနီး၌ ကားပစၥည္းအေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ေနသူ စက္ဆီေၾကးမ်ား ခႏၶာကုိယ္အႏွံ႔တြင္ ေပက်ံေနသည့္ ကိုစုိးဝင္းက ေျပာျပသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ သံရည္က်ိဳကားမ်ားထဲမွ အခ်ဳိ႕မွာ အရည္က်ိဳစက္႐ံုတြင္ ၎တုိ႔၏ကားအခြံႏွင့္ က်န္ရွိအစိတ္အပုိင္းအနည္းငယ္သာ အရည္က်ိဳခြင့္ရခဲ့ၿပီး ျပန္လည္သံုးစြဲ၍ ရသမွ်ပစၥည္းအခ်ိဳ႕မွာ ျပည္တြင္းကားပစၥည္းေစ်းကြက္သို႔ ျပန္လည္ဝင္ေရာက္ေနသည္ဟု ကိုစုိးဝင္းကဆုိသည္။
‘‘ကြၽန္ေတာ္တို႔ကိုယ္တုိင္ ေစ်းကြက္ထဲသြားစရာမလုိဘူး။ အခ်ိန္တန္ရင္ ပြဲစားေတြလာဝယ္တယ္’’ဟု ၎ကေျပာသည္။
အရည္က်ိဳေစ်းကြက္ဟု ကားေလာကမွ လူသိမ်ားသည့္ ၎ေစ်းကြက္တြင္ ေမာ္ဒယ္ျမင့္ကားမ်ားမွထြက္ရွိသည့္ ကားပစၥည္းမ်ားမွာ ပုိမိုေစ်းေကာင္းရသျဖင့္ သံုးႏုိင္သမွ် ပစၥည္းမ်ားအားလံုးကို ဝယ္ယူၾကသည္ဟုဆုိသည္။
‘‘ဟက္တံုးတစ္တံုးဆုိရင္ အရည္က်ိဳေစ်းကြက္ထဲမွာ သိန္း ၁၅၀ ေလာက္ရွိတယ္’’ဟု ေျမာက္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ၾကာ ကားဝပ္ေရွာ့ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ဦးသန္းဝင္းကဆိုသည္။ တစ္ခ်ိန္က အစုိးရကုိယ္တုိင္ အားေပးအားေျမႇာက္လုပ္ခဲ့သည့္ စက္မႈဇုန္ထုတ္ကားမ်ား ျပည္တြင္း၌ ထုတ္လုပ္စဥ္ကလည္း ယင္းကားသခ်ႋဳင္းမွ ထြက္ရွိသည့္ အင္ဂ်င္တံုးမ်ားက မ်ားစြာအသံုးဝင္ခဲ့သည္ဟု ကားသခ်ႋဳင္းတြင္ ကားပစၥည္းမ်ားျဖဳတ္၍ အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ေနသူမ်ားက ေျပာသည္။
‘‘စက္မႈဇုန္ေတြ ေခတ္ေကာင္းတုန္းက ဇုန္ကားေတြကုိ အားကိုးခဲ့ရတာ။ အခုေတာ့ ဇုန္ေတြက ရပ္သြားၿပီ။ အဲဒီဘက္က လာဝယ္တဲ့သူမရွိသေလာက္ပဲ’’ဟု အင္ဂ်င္တံုးမ်ား အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ေနသည့္ ပြဲစားတစ္ဦးကဆုိသည္။
ကားပုိင္ရွင္အမ်ားစုက ယာဥ္အုိယာဥ္ေဟာင္းအပ္ႏွံရန္အတြက္ ဌာနသို႔ လာေရာက္စလစ္ထုတ္ယူျခင္း၊ အခြန္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ကညနတံဆိပ္ႏွိပ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီးပါက ခ်က္ခ်င္းကားသခ်ႋဳင္းသို႔ ပို႔ေဆာင္ျခင္းမရွိၾကဘဲ ကားပစၥည္းအေဟာင္းဝယ္သည့္ ပြဲစားမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေရာင္းဝယ္မႈမ်ားကုိလည္း စတင္ျပဳလုပ္ၾကေၾကာင္း ကုန္းလမ္းပုိ႔ေဆာင္ေရးၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာနမွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးမ်ိဳးျမင့္လြင္ကဆုိသည္။
အရည္က်ိဳကားမ်ားထဲမွ ဟိုင္းလတ္ႏွင့္ ေတာင္းေအ့စ္ကဲ့သို႔ ကားမ်ားထဲမွ အေဟာင္းပစၥည္းမ်ား ျပန္လည္ေရာင္းခ်ပါက ၁၀ သိန္းမွ ၁၅ သိန္းအထိ ေစ်းေကာင္းရရွိၾကၿပီး ယင္းကားအမ်ိဳးအစားႏွစ္ခုထဲမွ ကားပစၥည္းအမ်ားစုမွာ အသံုးဝင္မႈ ပုိမိုမ်ားျပားသျဖင့္ ေစ်းေကာင္းေပးဝယ္ယူၾကေၾကာင္း အရည္က်ိဳေစ်းကြက္တြင္းမွ စံုစမ္းသိရသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ကားပစၥည္းမ်ား အဓိကေရာင္းဝယ္ျဖန္႔ျဖဴးေနေသာ ဘုရင့္ေနာင္ကားပစၥည္း ေရာင္းဝယ္ေရးဝင္းအတြင္း လစဥ္ တစ္လလွ်င္ ႏွစ္ႀကိမ္မွ သံုးႀကိမ္ထက္မနည္း အင္ဂ်င္တံုးႀကီးမ်ားအား ေစ်းၿပိဳင္ဝယ္ယူသည့္ပြဲမ်ိဳး မၾကာခဏျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။
ယင္းအင္ဂ်င္တံုးႀကီးမ်ားမွာ ရံဖန္ရံခါ နယ္စပ္ေစ်းကြက္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ဝင္ေရာက္လာျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ အရည္က်ိဳကားမ်ားမွလာသည့္ အင္ဂ်င္တံုးႀကီးမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းေစ်းကြက္တြင္ ပါဝင္ေနသည့္ အမည္မေဖာ္လုိသူ ပြဲစားတစ္ဦးကေျပာပါသည္။
နယ္စပ္မွလာသည့္ ကားအပိုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အရည္က်ိဳပစၥည္းမ်ားကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ၿမိဳ႕ျပင္လုိေနရာမ်ိဳးတြင္ ဂိုေဒါင္မ်ားႏွင့္ထားၿပီး အခ်ိဳ႕က ပမာဏမ်ားမ်ား ဝယ္ယူစုေဆာင္းေနၾကသျဖင့္ အရည္က်ိဳမည့္ ကားအပိုပစၥည္းမ်ားက ျပင္ပတြင္ ေစ်းကြက္ေနရာယူေနဆဲျဖစ္သည္။
‘‘ဒီပစၥည္းေတြက အျပင္ထက္ ေစ်းသက္သာတယ္။ အသစ္နီးပါး ျပန္လုပ္လို႔ရတယ္။ အခုဆို ကားအသစ္ေတြမွာေတာင္ ျပန္သံုးေနၾကတယ္။ ေနာက္ပုိင္း ကားအသစ္ေတြက ပုိသြင္းလာမွာဆုိေတာ့ ဒီေစ်းကြက္ႀကီးက ပိုႀကီးလာႏုိင္တယ္’’ဟု မ်ိဳးျမန္မာကားပစၥည္းအေရာင္းဆုိင္ မန္ေနဂ်ာ ဦးမူနီယံဒီကသံုးသပ္သည္။
ကားသစ္အမ်ားစုျဖစ္သည့္ ကယ္ဒီးနား၊ ပ႐ုိေဘာက္စ္၊ ဟြန္ဒါဖစ္ အစရွိေသာကားမ်ားတြင္ အရည္က်ိဳေစ်းကြက္မွ လာေရာက္သည့္ ကားပစၥည္းအမ်ားစုကို ျပန္လည္အသံုးျပဳႏုိင္ၿပီး အတြင္းပုိင္းအင္ဂ်င္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ထည့္သြင္းအသံုးျပဳပါက မည္သူမွ်မသိႏုိင္ေၾကာင္း စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ အငယ္ေလးဝပ္ေရွာ့မွ စက္ျပင္ဆရာတစ္ဦးကေျပာသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲတြင္ ယင္းကဲ့သုိ႔ အင္ဂ်င္အေဟာင္းမ်ားကုိ ျပန္လည္ျပဳျပင္တပ္ဆင္ေပးသည့္ ေနရာအမ်ားစုမွာ ေျမာက္ဒဂံု၊ မဂၤလာဒံု၊ ဗဟန္း၊ တာေမြ၊ အင္းစိန္ အစရွိေသာ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ျပဳလုပ္ တပ္ဆင္ေနၾကေၾကာင္း 7Day News မွ အဆုိပါေစ်းကြက္မ်ားတြင္ လုပ္ကုိင္ေနသူမ်ားႏွင့္ လုိက္လံေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။
စီးပြားေရးႏွင့္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ေသာစည္းကမ္းခ်က္မ်ားအရ ျပည္ပမွ ကားတင္သြင္းလာသူမ်ားအေနျဖင့္ မူလကားတြင္ပါဝင္သည့္ ကားအပုိပစၥည္းမ်ားကို ျပန္လည္ထုတ္ယူ ျပင္ဆင္တပ္ဆင္ခြင့္မရွိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယေန႔အထိ ကားသစ္အခ်ိဳ႕တြင္ ကားသခ်ႋဳင္းမွလာသည့္ ကားအပုိပစၥည္းမ်ား တပ္ထားသည္ကို အစိုးရ သိမည္မဟုတ္ေပ။
ယင္းေစ်းကြက္မွာ ရန္ကုန္တြင္ ႀကီးမားစြာတည္ရွိေနၿပီး ယင္းေစ်းကြက္အေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုရန္ ၎လုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္သူအမ်ားစုက မလုိလားၾကေပ။
ယာဥ္အုိယာဥ္ေဟာင္း အပ္ႏွံခြင့္ေပးခဲ့သည့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွ ယေန႔အထိ စာရင္းမ်ားအရ ယာဥ္အုိယာဥ္ေဟာင္းအစီးေရ တစ္သိန္းခြဲေက်ာ္ထိ လက္ခံေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ကုန္းလမ္းပို႔ေဆာင္ေရးၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာန၏ စာရင္းဇယားမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အပ္ႏွံၿပီးကားအေရအတြက္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ျပန္လည္အသံုးျပဳႏုိင္သည့္ ကားအပုိပစၥည္းမ်ား ေစ်းကြက္အတြင္းသို႔ သံုးႏွစ္အတြင္း ေသာင္းဂဏန္းနီးပါး ဝင္ေရာက္လာႏုိင္ေၾကာင္း ကားအေဟာင္းပစၥည္းမ်ားကို ပြဲစားလုပ္သူမ်ားက ခန္႔မွန္းေျပာၾကားၾကသည္။
ကားသခ်ႋဳင္းမ်ားအတြင္းမွလာေသာ ကားအပိုပစၥည္းထက္ဝက္ေက်ာ္မွာ စက္မႈဇုန္ထုတ္ကားမ်ား ျပန္လည္တပ္ဆင္ရာတြင္ အသံုးျပဳေလ့ရွိေၾကာင္း ကားအေဟာင္းပစၥည္းမ်ားကို စက္မႈဇုန္မ်ားတြင္ ျပန္လည္တပ္ဆင္ေပးေနသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
ျပင္ပပုဂၢလိက ကားေစ်းကြက္တြင္ ကားသခ်ႋဳင္းမွလာသည့္ ကားအပုိပစၥည္းေစ်းကြက္မ်ားက ဆက္လက္စီးဆင္းေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံေမာ္ေတာ္ယာဥ္ တင္သြင္းထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္းမွ ဒုဥကၠ႒ကေျပာသည္။
သက္တမ္းလြန္ကားပစၥည္း အေဟာင္းေစ်းကြက္ႀကီးမားလာသည္ႏွင့္အမွ် ျပည္သူတို႔ ေန႔စဥ္အားထားစီးနင္းေနရသည့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳမႈမ်ားျပားလာျခင္းက သဘာဝေလာင္စာဆီ ပိုမုိအသံုးျပဳရျခင္း၊ ယာဥ္ႀကံ႕ခုိင္မႈအားနည္းျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သျဖင့္ ယင္းေစ်းကြက္ကို အျမန္ဆံုးတားဆီးေပးသင့္ေၾကာင္း ကားအသစ္တင္သြင္းသူ လုပ္ငန္းရွင္အခ်ိဳ႕ကဆိုပါသည္။
ကားအေဟာင္းပစၥည္းေစ်းကြက္ကုိ အစိုးရက အခ်ိန္မီတားဆီးေပးႏုိင္ျခင္းမရွိပါက ယင္းေစ်းကြက္မွာ ႀကီးမားစြာရပ္တည္လာႏုိင္ေၾကာင္း ကားေစ်းကြက္ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက သံုးသပ္သည္။
မုိးညိဳ၊ သူရေက်ာ္
7Day News Journal အတဲြ (၁၃)၊ အမွတ္(၆)