Breast Conditions ရင္သားက်န္းမာေရး
ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္
-
10/24/2013 02:34:00 PM
(၁) ကြ်န္မက ဧရာ၀တီတိုင္း ႕႕႕႕႕ ျမိဳ႕ကပါ။ ကြ်န္မအမမွာ အသက္ ၄၅ ရွိပါျပီ။ ေပါင္ ၁၄၀ ရွိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ နွစ္ေလာက္က သားအိမ္မွာ အသားလံုးတည္သျဖင့္ သားအိမ္ထုတ္ထားပါသည္။ ယခု ဘယ္ဘက္ ႐င္သားမွာ အျပင္လိုက္ကေလး မာေနသျဖင့္ အေထြေထြနွင့္ျပျပီး ေဆးစစ္ၾကည့္ရာ ရင္သားမွာ ေရအိပ္တည္ေနျပီး အသဲမွာလည္း အဆီဖံုးေနပါသည္။ သည္းေျခမွာလည္းေက်ာက္ေတြ႔သျဖင့္ ေက်ာက္ေပ်ာ္ေဆးစားေနပါသည္။ အဆီက်ေဆးလဲ ေသာက္ေနပါတယ္။ ေရအိပ္မွာ မခြဲဘဲထားလ်ွင္ မည္သို႔ျဖစ္ပါမလဲဆရာ။ ဒိထက္ၾကီးလာနုိင္ပါသလားဆရာ။ ခြဲရမွာလည္း နည္းနည္းေၾကာက္ေနပါတယ္ဆရာ။ ျဖစ္တဲ့ဘက္ လက္ေမာင္းကလည္း တခါတခါကိုက္ကိုက္ေနပါတယ္ဆရာ။ ဘာလုပ္ရမွန္းလဲ မသိျဖစ္ေနပါတယ္ဆရာ။ ဘယ္လိုျပဳလုပ္သင့္သည္ကို ညႊန္းၾကားေပးေစလိုပါတယ္ဆရာ။
(၂) သမီးအသက္ ၁၇ တုန္းကခ်ိဳင္းမွာအက်ိတ္ထြက္လို႔ ခြဲဖူးပါတယ္ရွင့္။ အခုအသက္၂ဝ မွာ ညာဘက္ရင္သားအတြင္း ဘက္ေထာင့္မွာ အက်ိတ္ကေလးေပါက္ေနပါတယ္။ အက်ိတ္ကနာက်င္ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဓမၼတာလာခ်ိန္မွာေတာ့ အက်ိ္တ္က ရင္သားနာသလိုပဲ အနည္းငယ္နာပါတယ္ရွင့္။ သမီးးကခြဲစိတ္ရမွာေႀကာက္ပါတယ္ရွင့္။ အဲဒီအက်ိတ္ဟာ ဘယ္လို အက်ိတ္မ်ိဳးလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။
ေရာဂါနာမည္စာလံုးေပါင္းသိရမွသာ တိက်တဲ့အၾကံေပးႏိုင္ပါမယ္။
(၁) Benign lesions ကင္ဆာမဟုတ္တာေတြ
1. Breast Fibroadenoma (FA) အသက္ ၂ဝ-၃ဝ အပ်ိဳရြယ္ေတြမွာအမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ ရင္သားအက်ိတ္။ နာလဲမနာဘူး။ အက်ိတ္ကိုသန္႔သန္႔ေလးစမ္းလို႔ရမယ္။ ဟိုဘက္-ဒီဘက္၊ အထက္-ေအာက္ ေရြ႕လို႔ရတာမို႔ ရင္သား Breast mouse ၾကြက္လို႔ ေခၚၾကတယ္။ ေမးတဲ့သူမွာဒီဟာျဖစ္မယ္လို႔ မစမ္းသပ္ရဘဲ ေျပာႏိုင္တယ္။ ခြဲစိတ္ထုတ္ျပစ္သင့္ပါတယ္။ လံုးဝမေၾကာက္ပါနဲ႔။
2. Simple breast cyst ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ ရင္သား-အက်ိတ္။ အထဲမွာအရည္ရွိေနမယ္။ အသက္ ၃ဝ-၄ဝ အရြယ္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ ႏို႔နာႏိုင္တယ္။ ႏို႔သီးအဖ်ားကေနညွစ္ရင္ အရည္ထြက္ႏိုင္တယ္။
3. Fibrocystic breast disease ကင္ဆာမဟုတ္ပါ။ ရာသီရက္ေတြမွာအေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္မယ္။ အေနရခက္ေစတယ္။
4. Usual hyperplasia of the breast ရင္သားကိုအသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးၾကည့္ရင္ ကင္ဆာလို႔ မေတြ႔ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပြန္ (ဆဲလ္) ေတြကပံုမွန္မဟုတ္ဘဲမ်ားေနတယ္။ တခ်ိန္မွာကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းမ်ားတယ္။
5. Atypical hyperplasia of the breast ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ (ဆဲလ္) ေတြကို ႏို႔ျပြန္ထဲမွာေရာ ႏို႔ထြက္ အဆုပ္ေလးေတြမွာပါ ရွိေနမယ္။ တခ်ိန္မွာကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အခြင့္အလမ္း ၄-၅ ဆ မ်ားတယ္။
6. Intraductal papilloma ကင္ဆာမဟုတ္ပါ။ ႏို႔ျပြန္ေလးေတြထဲမွာ ၾကြက္ႏို႔နဲ႔ဆင္တယ္။ အျပင္ကစမ္းရင္ အက်ိတ္စမ္းလို႔ရမယ္။ ႏို႔သီးအဖ်ားကေနအရည္တမ်ိဳးမ်ိဳးထြက္မယ္။
7. Adenosis of the breast ကင္ဆာမဟုတ္ပါ။ ႏို႔ထြက္အဆုပ္ေလးေတြမွာျဖစ္တယ္။ Mammograms (မင္မိုဂရမ္) ရိုက္ရင္ ကင္ဆာနဲ႔ဆင္ေနမယ္။ Biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးတာလုပ္ရမယ္။
8. Phyllodes tumor ရွားတယ္။ ၾကီးလာတာျမန္တယ္။ Ultrasound ရိုက္ရင္ Fibroadenomaနဲ႔ ဆင္တူေနမယ္။ အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ကင္ဆာမဟုတ္တာေရာ ကင္ဆာပါျဖစ္ႏိုင္တယ္။
9. Fat necrosis ရင္သားကို ထိခိုက္မိရာကေနအထဲက အဆီ (တစ္ရွဴး) ေတြ ပ်က္စီးတာျဖစ္တယ္။ စမ္းလို႔ေတြ႔တဲ့ အက်ိတ္ဟာ အမာရြတ္သာ ျဖစ္တယ္။
10. Mastitis ႏို႔နာ။ တျခားေနရာေတြမွာ အနာျဖစ္သလိုမ်ိဳးနာမယ္၊ နီရဲေနမယ္၊ ေဖါင္းေနမယ္၊ ပူေႏြးေနမယ္။ ကေလး ႏို႔တိုက္ခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ Breast abscess ျပည္တည္လာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။
11. Breast calcifications ႏို႔မာ။ (ကယ္လ္စီယမ္) ထံုးဓါတ္ေတြ စုေဝးေနတာျဖစ္တယ္။ Mammograms ရိုက္ရမယ္။ ဆင္ဆာလဲျဖစ္ႏိုင္လို႔ Biopsy အသားစ ျဖတ္ယူစစ္ေဆးတာလုပ္ရမယ္။
12. Gynecomastia ေယာက္်ားႏို႔က မိန္းမႏို႔လိုျဖစ္ေနတာ။ ေမြးစကေလးေတြမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လူပ်ိဳေပါက္လဲ ျဖစ္တတ္တယ္။
(၂) Breast cancer ရင္သား-ကင္ဆာ
1. Malignant (Cancer) cells ကင္ဆာ-ဆဲလ္ေတြ မူမွန္ျဖစ္လာရင္ ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ ပြါးမ်ားလာမယ္။ ကိုယ္ခႏၡာ တျခားေနရာေတြဆီကို ျပန္႔ႏွံ႔ေစမယ္။ အမ်ိဳးသမီးသီးသန္႔ေရာဂါလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားေတြလဲ မျဖစ္ဘူးေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါ။ ရင္သား-ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာေတြကေတာ့ အက်ိတ္၊ ႏို႔သီးအဖ်ားက ေသြးထြက္တာ၊ ႏို႔အေရျပား အသြင္အျပင္-အေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္းေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။
2. Ductal carcinoma in situ (DCIS) ႏို႔ျပြန္ထဲမွာသာရွိေနေသးတဲ့ ကင္ဆာဆိုတာ ျဖစ္ရင္ ကုသလို႔ မခက္လွပါ။
3. Lobular carcinoma in situ (LCIS) ႏို႔ျဖစ္ေစတဲ့ အဆုပ္ေလးထဲမွာသာရွိေနသးတဲ့ ကင္ဆာဟာေဘးကိုမျပန္႔ေသးေပမဲ့ ေနာင္တခ်ိန္မွာဆိုးခ်င္ ဆိုးလာႏိုင္တယ္။
4. Invasive ductal carcinoma ႏို႔ျပြန္-ကင္ဆာကေတာ့ ႏို႔ထဲမွာတင္ တျခား (တစ္ရွဴး) ေတြအထိျပန္႔မယ္။
ကိုယ္ခႏၶာ တျခားေနရာေတြအထိ ေရာက္ခ်င္ ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ဆိုးတယ္။ အျဖစ္မ်ားတယ္။
5. Invasive ductal carcinoma ႏို႔ျပြန္-ကင္ဆာကေတာ့ ႏို႔ထဲမွာတင္ တျခား (တစ္ရွဴး) ေတြအထိျပန္႔မယ္။
ကိုယ္ခႏၶာ တျခားေနရာေတြအထိ ေရာက္ခ်င္ ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ဆိုးတယ္။ အျဖစ္မ်ားတယ္။
6. Invasive lobular carcinoma = ႏို႔ထြက္အဆုပ္ ကင္ဆာကလဲ ႏို႔ထဲမွာရာ တျခားေနရာေတြကိုပါ ျပန္႔မယ္။ အျဖစ္မမ်ားေပမဲ့ ဆိုးတာဘဲ။
Breast Tests ႏို႔က်န္းမာေရး စစ္ေဆးျခင္းမ်ား
1. Physical Exam ရင္သားကို ရိုးရိုးစစ္ေဆးျခင္း = ကိုယ္တိုင္စမ္းတာကေနစျပီး ဆရာဝန္မ်က္စိနဲ႔၊ လက္နဲ႔ စစ္ေဆးတာကေန စရမယ္။ အရြယ္အစားေရာ တြဲက်ေနမႈေရာ ဘယ္-ညာ တူပါသလား၊ ျဖစ္ေနတဲ့ေနရာမွာ အေပၚအေရျပား ေျပာင္းေနတာ၊ အက်ိတ္ေတြ႔ရင္ ေနရာ၊ အရြယ္အစား၊ ပံုပန္း၊ ေရြ႕ ရ-မရ၊ နာ-မနာ၊ အေျပာ့-အမာ။ ႏို႔သီးအဖ်ားက တခုခုထြက္ေနသလား၊ ခ်ိဳင္းမွာေကာ တက္စိေတြ ရွိေနသလား။
2. Mammogram (မင္မိုဂရမ္) = Low-dose X-rays ဓါတ္မွန္ေရာင္ျခည္ အေျပာ့စားသံုးတယ္။ အမ်ိဳးသမီးတိုင္းကို ပံုမွန္စစ္ေနတာအတြက္ေရာ၊ ေသျခာခ်င္လို႔ေရာအတြက္ပါ သံုးတယ္။
3. Digital mammogram (ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္-မင္မိုဂရမ္) = (ေဒတာ) ကိန္းဂဏန္းေတြကို လုပ္ယူေဖၚေပးႏိုင္တဲ့ ကြန္ျပဳတာသံုးတယ္။ ပိုတိက်တယ္။
4. Diagnostic mammogram ေရာဂါရွာ (မင္မိုဂရမ္) = ရင္သားမွာ မူမွန္မဟု
Dr. Tint Swe
