အသက္မ၀င္မႈ၏ အျခားတစ္ဖက္မွာ - Eleven Media Group
ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္
-
10/20/2013 10:47:00 AM
(ေဆာင္းပါးရွင္ - တင္ယုႏြယ္)
ျဖစ္စဥ္ (၁)
"ရွီခါး ရွိလား"
"ရွီခါးဆိုတာ ဘာလဲ"
"အိႏၵိယကလာတဲ့ ေဆးေပါင္းထုပ္ေလ၊ တစ္ထုပ္ ၅၀"
ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အသက္ ၇ ႏွစ္၀န္းက်င္ ေကာင္ေလးႏွစ္ေယာက္။ ဘာလုပ္ဖို႔လဲေမးေတာ့ စားဖို႔တဲ့။ ကြမ္းယာထဲမွာထည့္တဲ့ ေဆးေပါင္းအရသာတဲ့ေလ။ အဲ့ဒီ အသင့္စား ေဆးေပါင္းထုပ္ေတြ ျပည္တြင္းကို ၀င္လာတာ ႏွစ္ခ်ီၾကာေနၿပီျဖစ္ၿပီး ေစ်းလည္းေပါသလို အလြယ္တကူလည္း ၀ယ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ စားသံုးမႈ မ်ားလာပါတယ္။ ကြမ္းယာေရာင္းတဲ့ ဆိုင္တိုင္းနီးပါးမွာ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြက တရားမ၀င္ သြင္းလာတဲ့ အသင့္စား ေဆးေပါင္းထုပ္မ်ားစြာကို အရသာ အစံုနဲ႔ ၀ယ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ အိမ္နားက ကြမ္းယာဆိုင္ကို ေမးၾကည့္တဲ့အခါ တစ္ေန႔ကို အထုပ္ငါးဆယ္ကေန တစ္ရာေလာက္အထိ ေရာင္းရတယ္တဲ့။ လာ၀ယ္တဲ့ သူေတြမွာ အမ်ဳိးသားေတြသာမက ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးေတြပါ ပါ၀င္ၿပီး အရြယ္စံု လာ၀ယ္ပါတယ္တဲ့။
ျဖစ္စဥ္ (၂)
"ေဆးလိပ္ ၁၀၀ ဖိုး ေပးပါ"
"မီးျခစ္ပါ ေပးပါ"
"အသက္ ဘယ္ေလာက္လဲ"
"၁၃ ႏွစ္"
ဆိုင္ရွင္ျဖစ္သူက ေမးလည္းေမး။ ေဆးလိပ္လည္း ေပးပါပဲ။ ဘူးေပၚမွာ ေရးထားတာက အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးသူမ်ားကို မေရာင္းရတဲ့။ စာအျဖစ္နဲ႔သာရွိၿပီး ၀ယ္တဲ့သူေတြက ၀ယ္ေနသလုိ ေရာင္းတဲ့သူေတြကလည္း ေရာင္းၿမဲပါပဲ။ ေသခ်ာတာကေတာ့ တျခားကုန္ပစၥည္းေတြရဲ႕ ေရာင္းအားဟာ ပံုမွန္ (သို႔မဟုတ္) နိမ့္က်သြားႏိုင္ေပမယ့္ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းေရာင္းအားကေတာ့ ေန႔စဥ္၀ယ္ယူ ေသာက္သံုးမႈ ပံုမွန္ရွိေနတယ္လို႔ ဆိုင္ရွင္ေတြက ေျပာျပပါတယ္။
ျပည္တြင္းရွိ စတိုးဆိုင္၊ Supermarket၊ အိမ္ဆိုင္၊ ကြမ္းယာဆိုင္ စတဲ့ဆိုင္တိုင္းလိုလိုမွာ တံဆိပ္မ်ဳိးစံု ေဆးလိပ္ေတြ ေရာင္းေနသလို အိမ္ဆိုင္နဲ႔ ကြမ္းယာဆိုင္ေတြမွာေတာ့ အလိပ္ေျပပါ အလြယ္တကူ ၀ယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ၀ယ္ႏိုင္တာေၾကာင့္လည္း အေျခခံပညာအရြယ္ ေက်ာင္းသားငယ္ေလးေတြဟာ ရတဲ့မုန္းဖိုးနဲ႔ပဲ စီးကရက္ ေသာက္သံုးေနႏိုင္ၾကပါတယ္။ Global Youth Tobacco Survery ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္အရ လက္ရွိ ျမန္မာေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူအရြယ္ လူငယ္အၾကား ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးမႈႏႈန္းဟာ ျမင့္တက္ေနၿပီး ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြရဲ႕ စီးကရက္ ေသာက္သံုးႏႈန္းမွာ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာ ၁၀ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ရာက ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ၄ ဒသမ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ၆ ဒသမ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ျပန္လည္ျမင့္တက္ လာတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၾကားဖူးတာကေတာ့ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြမွာ ေက်ာင္းသား၊ ၀န္ထမ္း စသူေတြဟာ ယူနီေဖာင္း၀တ္ထားၿပီး စီးကရက္ ေသာက္သံုးခြင့္ မရွိဘူးလို႕သိထားပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာေတာ့ ေသာက္တဲ့သူက ၀ယ္ေသာက္သလို ေရာင္းတဲ့သူကလည္း မျငင္းပါဘူး။
ေစ်းကြက္အတြင္းမွာေတာ့ ျပည္ပကေန တင္သြင္းလာတဲ့ စီးကရက္တံဆိပ္ အစံုရွိသလို ျပည္တြင္းမွာ လာေရာက္ဖက္စပ္ ထုတ္လုပ္တဲ့ တံဆိပ္ေတြလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ျပည္ပက တင္သြင္းလာတဲ့ တံဆိပ္ေတြထဲမွာ အခြန္ေဆာင္ၿပီး သြင္းတာရွိသလို တရားမ၀င္ နယ္စပ္ေတြက ၀င္ေနတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေခ်ာကလက္၊ ပူရွိန္းနဲ႔ အနံ႔မ်ဳိးစံုရွိတဲ့ စီးကရက္ေတြေၾကာင့္လည္း အမ်ဳိးသမီးငယ္ေတြပါ ေဆးလိပ္ကို စမ္းသပ္ေသာက္ၾကည့္မႈေတြ ရွိလာၿပီး အဲဒီကတစ္ဆင့္ စြဲစြဲလမ္းလမ္း ေသာက္သံုးမႈေတြအထိ ျဖစ္လာပါတယ္။
ဒီၾကားထဲမွာ ေစ်းကြက္အတြင္း ေရာင္းခ်ေနတဲ့ စီးကရက္ ကုမၸဏီေတြကလည္း အၿပိဳင္ေစ်းကြက္ ေ၀စုရရွိဖို႔ လက္လီနဲ႔လက္ကား ဆိုင္ေတြကတစ္ဆင့္ ၀ယ္ယူစားသံုးသူေတြကို အေရာင္းျမႇင့္တင္ ဆြဲေဆာင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကျပန္ပါတယ္။ ေဒၚလာကံစမ္းမဲေပးၿပီး ဆြဲေဆာင္သလို၊ ဘူးခြံတစ္ဘူး ျပန္ေပးပါက ေငြသားျပန္ေပးၿပီး သူ႔ထက္ငါအၿပိဳင္ အစီအစဥ္ မ်ဳိးစံုနဲ႔ အေရာင္းျမႇင့္တင္ ၾကပါတယ္။ ရွိပါေသးတယ္။ တစ္ဘူး၀ယ္ တစ္ဘူးလက္ေဆာင္တဲ့။ စီးကရက္ကို စားေသာက္ကုန္ ေရာင္းခ်တဲ့ အသြင္လို အေရာင္းျမႇင့္တင္ ပါတယ္။ ဒီလို ေရာင္းခ်မႈေတြေၾကာင့္ လိုခ်င္တဲ့ ဆႏၵရွိသူေတြက အလိပ္ေျပ ၀ယ္ေသာက္ေနၾကရာကေန ဘူးလိုက္ေသာက္သလို၊ တစ္ဘူးပဲ ၀ယ္ေသာက္တဲ့ သူကလည္း ကံစမ္းဖို႔ ႏွစ္ဘူး၊ သံုးဘူးအထိ တိုးၿပီး၀ယ္ယူ ၾကပါတယ္။
စီးကရက္ အေရာင္းကားေတြကလည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ရပ္ကြက္ေတြအျပင္ နယ္ၿမိဳ႕ေတြအထိပါ သြားေရာက္ကာ ေစ်းကြက္အၿပိဳင္ ရွာေဖြေရာင္းခ် ၾကပါတယ္။ လူစည္ကားတဲ့ ပြဲေတာ္ကာလ၊ ေနရာေတြမွာဆို စီးကရက္ အလိပ္ေတြကို ႀကဲခ်ေပးသလို အခ်ဳိ႕ဆိုရင္ စားေသာက္ဆိုင္ေတြထဲအထိ အေရာင္း၀န္ထမ္းေတြက ၀င္ေရာက္ၿပီး လာေရာက္စားသံုးသူေတြကို စမ္းသပ္ေသာက္သံုးေစတဲ့ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ေရာင္းခ်ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၄ ရက္မွာ ေဆးလိပ္ႏွင့္ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ ပစၥည္းေသာက္သံုးမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒအရ ေဆးလိပ္ေရာင္းခ်တဲ့ ကုမၸဏီေတြဟာ အေရာင္းျမႇင့္တင္မႈ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ေရာင္းခ်မႈ မျပဳလုပ္ရပါဘူး။
ဒီလိုဥပေဒ ျပ႒ာန္းအၿပီး ၇ ႏွစ္ၾကာ ေနတဲ့တိုင္ထိေရာက္တဲ့ အသက္၀င္မႈ မရွိေသးပါဘူး။ စစ္တမ္းေတြ ေသခ်ာေကာက္ယူမႈ မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေသာက္သံုးမႈႏႈန္းကို အတိအက် မသိေပမဲ့ လူစည္ကားတဲ့ ေနရာေတြကေန လမ္းသြယ္၊ လမ္းထိပ္ေနရာတိုင္းမွာ စီးကရက္၊ ကြမ္းယာ ေရာင္းခ်တဲ့ ဆိုင္ေတြကို ေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္။ စီးကရက္ ကုမၸဏီမွာ အေရာင္းျမႇင့္တင္ေရး လုပ္ခဲ့ဖူးသူ တစ္ဦးက ေျပာျပမႈမွာေတာ့ ဘူးေပၚမွာ ပါကင္မပိတ္ခင္ ကပ္ရတဲ့ Tax Paid လို႔ေရးထားတဲ့ စာရြက္ေတြကို ျပင္ပေစ်းကြက္မွာ ေပါေပါနဲ႔လြယ္လြယ္ လိုသေလာက္ ၀ယ္ယူရရွိႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ စာရြက္ေတြကို ျပည္ပႏိုင္ငံေတြက Duty Free ဆိုင္ေတြကေန ၀ယ္လာၿပီး ျပည္တြင္းမွာ Whole Sale ေရာင္းသူအခ်ိဳ႕နဲ႔ ျပည္တြင္းမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ စီးကရက္ကုမၸဏီ အခ်ိဳ႕မွာလည္း အသင့္ေဆာင္ထားၿပီး လိုအပ္လာတဲ့အခါ စီးကရက္ဘူးေပၚမွာ ကပ္ေပးၿပီး ေရာင္းခ်မႈ ရွိတယ္လို႔ ေျပာျပပါတယ္။ ဒီေတာ့့ စီးကရက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခြန္တိုးေကာက္ဖို႔ ဆိုရာမွာနဲ႔ ျပည္ပက သြင္းထားတဲ့၊ ျပည္တြင္းမွာ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ စီးကရက္ဘူးမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ Tax Paid ေတြအတြက္ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။
ျပည္တြင္းမွာ စီးကရက္ ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္႐ံုအေရအတြက္ေတြကို မသိရွိရေပမဲ့ စစ္တမ္းတစ္ခုမွာ ေဖာ္ျပထားမႈအရ စီးကရက္ အေရအတြက္ သန္း ၃၀၀၀ ခန္႔ကို ႏွစ္စဥ္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ခန္႔မွန္းထားတယ္လို႔ ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီး ေၾကာ္ျငာျခင္း၊ အေရာင္းျမႇင့္တင္ျခင္း၊ ပံ့ပိုးျခင္း၊ တားျမစ္ျခင္းဆိုင္ရာ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျဖန္႔ေ၀ခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြမွာ ဆိုထားပါတယ္။
ဥပေဒမွာ ေဆးလိပ္နဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီးကို ေရာင္းခ်ရာမွာ ေၾကာ္ျငာျခင္း၊ အေရာင္းျမႇင့္တင္ျခင္းကို တားျမစ္ထားသလို အခြန္ေကာက္ခံမႈ ျမႇင့္တင္ျခင္း စတာေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ပါပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေက်ာင္းအနီးတစ္၀ိုက္ ေပ ၁၀၀ အကြာအေ၀းအတြင္း ေဆးလိပ္ေရာင္းခ်မႈကို ကန္႔သတ္ထားသလို အမ်ားျပည္သူေတြနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ အားကစားကြင္း၊ လူအမ်ားေနတဲ့ Air-Con အလံုအခန္း၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးဆိုင္တဲ့ အေဆာက္အအံုေတြမွာ စီးကရက္ ေသာက္သံုးမႈ ခြင့္မျပဳထားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းအနီး ေပ ၁၀၀ ၀န္းက်င္မွာ စီးကရက္ကို အလိပ္ေျပ၀ယ္မလား။ ဘူးလိုက္လိုခ်င္လား။ ႀကိဳက္သလို ၀ယ္ယူႏိုင္သလို စီးကရက္ မေသာက္ရတဲ့ ေနရာေတြမွာလည္း အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႕ ကေလးေတြ ရွိေနလည္း မေရွာင္ဘဲ ေသာက္သံုးေနၾကပါတယ္။ ေဆးလိပ္နဲ႕ ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ ပစၥည္းမ်ားဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြအရ တိုက္႐ိုက္သံုးစြဲမႈ မရွိေပမဲ့ တစ္ဆင့္ခံ ႐ွဴ႐ိႈက္မိတာေၾကာင့္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြဟာ အသက္ေသဆံုး ေနၾကရပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုး၊ ကြမ္းစားတာဟာ ေရာဂါရတယ္ဆိုတာ လူတိုင္းသိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူေတြဟာ ႀကိဳက္လို႔ေသာက္ျခင္း၊ စမ္းေသာက္သံုးၾကည့္ရာကေန ျဖတ္လို႔မရေတာ့ဘဲ ဆက္လက္ေသာက္သံုးေနျခင္း၊ ဖက္ရွင္တစ္ခုအသြင္ ေသာက္သံုးျခင္း စတဲ့အေၾကာင္းမ်ားစြာနဲ႔ ေသာက္သံုးမႈေတြ ဆက္လက္ရွိေနဆဲပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကမၻာမွာ ဒုတိယ ကင္ဆာအမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဆုတ္ကင္ဆာက အျဖစ္အမ်ားဆံုး ကင္ဆာေရာဂါပါတဲ့။ ဒီေတာ့ ဥပေဒျပ႒ာန္းၿပီးတဲ့ တစ္ဖက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအတိုင္း အသက္၀င္ဖို႔ ေသာက္သံုးမႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ျပဳလုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ပကေန တရားမ၀င္ တင္သြင္းလာမႈေတြ၊ တံဆိပ္မ်ိဳးစံုနဲ႔ ျပည္တြင္းမွာ ထုတ္လုပ္ခြင့္ ေပးေနမႈေတြနဲ႔ အမ်ိဳးစံုတဲ့ နည္းေတြနဲ႔ အေရာင္းျမႇင့္တင္ ေရာင္းခ်မႈေတြကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ လိုအပ္လာေနပါၿပီ။ ဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒဟာ ဆက္လက္အသက္ ကင္းမဲ့ေနမယ္ ဆိုရင္ေတာ့။
(လမ္းေဘးတြင္ ေရာင္းခ်ေနေသာ စီးကရက္ဆိုင္အား ေတြ႕ရစဥ္)
